مقدمه: در مطالعات مختلف، در مورد عوارض استفاده از انسولین و متفورمین در هایپرگلایسمی­ های پس از عمل جراحی بای­پس عروق کرونر، نتایج متناقضی را گزارش کرده‌اند. هدف از مطالعه‌ی حاضر، مقایسه‌ی تأثیر انسولین و متفورمین بر اسیدیته، بیکربنات، پتاسیم و منیزیم خون بیماران فاقد دیابت تحت عمل جراحی بای­پس عروق کرونر بود. مواد و روش ­ها: در یک کارآزمایی بالینی، 56 بیمار فاقد دیابت که در بیمارستان کوثر سمنان تحت عمل جراحی بای­پس عروق کرونر قرار گرفته و دچار هیپرگلایسمی پس از عمل شده بودند، به طور تصادفی در دو گروه دریافت‌کننده‌ی انسولین و متفورمین قرار گرفتند. میزان قند خون، اسیدیته، بیکربنات، پتاسیم و منیزیوم خون بیماران هر دو گروه، در پیش و پس از عمل، اندازه­ گیری و ثبت شد. یافته‌ها: در زمان پذیرش بیماران در بخش ICU، در گروه دریافت‌کننده انسولین میانگین اسیدیته‌ی خون شریانی، بیکربنات، پتاسیم و منیزیم به ترتیب 0/07±7/37، 2/5±21/8 میلی‌اکی‌والان بر لیتر، 0/5±4/3 میلی‌مول بر لیتر و 0/3±2/1 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر و در گروه دریافت‌کننده متفورمین این مقادیر به ترتیب 0/05±7/40، 2/8±22/8 میلی‌اکی‌والان بر لیتر، 0/5±4/1 میلی‌مول بر لیتر و 0/4±2/1 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر بود. بین میانگین پتاسیم، منیزیم و بیکربنات بیماران دو گروه مورد مطالعه، در زمان­ های مختلف، تفاوت معنی­ دار آماری دیده نشد (0/05P>). اما بین میانگین اسیدیته‌ی خون شریانی در 72 ساعت پس از پذیرش در ICU، در دو گروه انسولین (0/03±7/41) و متفورمین (0/04±7/39) تفاوت معنی­ داری آمار وجود داشت (047/0P=). میانگین pH خون از حد نرمال خارج نشد. نتیجه­ گیری: در بیماران بدون دیابت که به دنبال عمل جراحی بای­پس عروق کرونر دچار هیپرگلایسمی می­شوند، استفاده از متفورمین و انسولین تأثیری بر بیکربنات، پتاسیم و منیزیم خون ندارد، اما استفاده از متفورمین ممکن است در طول زمان به تدریج PH خون را اسیدی کند. بنابراین پیشنهاد می­ شود در این بیماران، در صورت استفاده از متفورمین، pH خون پایش شود.