مقدمه: تفسیر صحیح اطلاعات به دست آمده از اندازه‌گیری حجم تیروئید با اولتراسونوگرافی نیازمند داشتن یک مرجع استاندارد شده حاصل از جامعه‌ای با دریافت کافی ید است.در حال حاضر توافق نظر همگانی برای مقادیر طبیعی حجم تیروئید به عنوان یک مرجع بین‌المللی وجود ندارد. هدف از این مطالعه تعیین حجم تیروئید دانش‌آموزان مدارس شهر تهران که در تمام طول عمر خود از دریافت کافی ید برخوردار بوده‌اند، می‌باشد. مواد و روش‌ها: در یک مطالعه‌ی توصیفی ـ مقطعی 464 دانش‌آموز دختر و پسر 7 تا 15 ساله‌ی مدارس شهر تهران، 15 سال پس از یدرسانی همگانی بررسی شدند. اطلاعات تن‌سنجی، اندازه‌ی تیروئید با لمس و حجم تیروئید اندازه‌گیری شده با اولتراسونوگرافی جمع‌آوری شد. یافته‌ها: شیوع گواتر با لمس، 3/2 و با اولتراسونوگرافی، 2% بود. تمام مبتلایان، گواتر درجه‌ی یک داشتند. حجم تیروئید اندازه‌گیری شده‌ی دختران و پسران دانش‌آموز در تمام سنین اختلاف معنی‌داری با هم نداشت. ارتباط قابل توجهی بین حجم تیروئید با سن، وزن و سطح بدن وجود داشت. میانه‌ی حجم تیروئید دانش‌آموزان تهرانی در تمام گروه‌های سنی از مطالعه‌ی سال 1380 تهران و همچنین مقادیر توصیه شده به عنوان حجم طبیعی تیروئید، کوچک‌تر است. نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه ضرورت بازنگری مقادیر توصیه شده به عنوان یک مرجع بین‌المللی برای حجم طبیعی تیروئید توسط کمیته‌ی بین‌المللی کنترل کمبود ید سازمان جهانی بهداشت را نشان می‌دهد.
Delshad H, Mehrabi Y, Azizi F. Thyroid Volumes in Tehranian Schoolchildren 15 Years After Universal Salt Iodization. Iranian Journal of Endocrinology and Metabolism 2009; 10 (5) :489-494 URL: http://ijem.sbmu.ac.ir/article-1-623-fa.html
دلشاد حسین، محرابی یداله، عزیزی فریدون. اندازه‌گیری حجم تیروئید دانش‌آموزان 7 تا 15 ساله‌ی مدارس شهر تهران با اولتراسونوگرافی 15 سال پس از یدرسانی (سال 1386). مجله‌ي غدد درون‌ريز و متابوليسم ايران. 1387; 10 (5) :489-494
