مقدمه: در بررسی‌های متعدد تأثیر عصاره‌ی الکلی گیاه گزنه در کاهش قند خون نشان داده شده است. این مطالعه با هدف تعیین سازوکار احتمالی تأثیر عصاره‌ی گزنه در کاهش قند خون در سلول‌های ماهیچه‌ی انسان و سلول‌های پانکراس موش صحرایی (RIN5F) انجام شد. مواد و روش‌ها: سلول‌های بتای پانکراس و سلول‌های ماهیچه‌ی انسان در محیط کشت و درون فلاسک‌های متعدد آماده شدند. با تیمار عصاره‌ی الکلی گزنه با دوزهای 50، 100 و 200 میکروگرم درون فلاسک‌های حاوی سلول‌های ماهیچه و با همین مقادیر تیمار گزنه‌ی توأم با انسولین، درون دستهای دیگر از فلاسک‌های حاوی سلول‌های ماهیچه‌ی انسان، میزان گلوکز فلاسک‌های مورد و شاهد در زمان‌های صفر، 60، 120، 180 دقیقه سنجش شد. درون فلاسک‌های سلول‌های بتای پانکراس RIN5F نیز دوزهای مورد اشاره از عصاره‌ی گزنه تیمار و در زمان‌های صفر، 60، 120، 180 دقیقه غلظت انسولین و پپتید-C اندازهگیری شد. یافته‌ها: میانگین گلوکز گروه‌های محیط سلولی ماهیچه‌ی انسان با افزودن عصاره‌ی گزنه به تنهایی و یا با انسولین در مقادیر و زمان‌های ذکر شده تغییر معنی‌دار پیدا نکرد. میزان انسولین در محیط‌های سلولی پانکراس در گروه‌های مختلف گزنه و زمان‌های مختلف میکروگرم بر میلی‌لیتر 2/0 و پایین‌تر بود. میزان پپتیدC-اندازهگیری شده در گروه 50 میکروگرم در فواصل زمانی مورد اشاره 31/0، 33/0 ،86/0، 8/0 و در گروه 100 میکروگرم 7/0، 2/0، 4/0، 39/0 و 200 میکروگرم 32/0، 33/0، 93 /0 و77/0 میکروگرم در میلی‌لیتر بود (تغییر غیر معنی‌دار). نتیجه‌گیری: یافته‌های حاصل از این مطالعه نشان داد که عصاره‌ی الکلی گزنه موجب افزایش حساسیت به انسولین در سطح سلول‌های عضلانی و نیز تحریک ترشح انسولین از سلول‌های بتای پانکراس در موش‌های صحرایی RIN5F نمی‌شود. به نظر نمی‌رسد تأثیر گیاه گزنه در کاهش قندخون از طریق سازوکار‌های مورد نظر این مطالعه باشد.
