چکیده

مقدمه: شیوع چاقی در کودکان و نوجوانان و به تبع آن سندرم متابولیک، در دهه‌های اخیر افزایش یافته است. تعیین شیوع این سندرم در گروههای مختلف وزنی، منجر به غربالگری و مداخله‌ی مناسب و در نهایت، کاهش عوارض مرگبار آتی بیماری‌های قلبی ـ عروقی و دیابت می‌شود. مطالعه‌ی حاضر جهت تعیین شیوع سندرم متابولیک در درجه‌های متفاوت وزنی نوجوانان انجام شد. مواد و روش‌ها: در یک مطالعه‌ی مقطعی در افراد شرکت‌کننده در فاز سه‌ی مطالعه‌ی قند و لیپید تهران، 1523 نوجوان 19-10 ساله (708 پسر و 815 دختر) بررسی شدند. شیوع سندرم متابولیک بر اساس تعریف‌های تغییر یافته‌ی ATP III، AHA، NHANES III و IDF برای رده‌ی سنی نوجوانان، در گروههای متفاوت دارای وزنی طبیعی، در خطر اضافه وزن و اضافه وزن متوسط و شدید به تفکیک جنس، گروه سنی، وضعیت منارک دختران و سابقه‌ی فامیلی دیابت برآورد شد و داده‌ها با استفاده از آزمون‌های تی، من ـ ویتنی و نیز رگرسیون لجستیک چندگانه مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. یافته‌ها: 15% نوجوانان در خطر اضافه وزن، 2/4% افراد دچار اضافه وزن متوسط و 6/4% دچار اضافه وزن شدید بودند و تفاوت معنی‌داری از نظر فراوانی گروه وزنی در دو جنس وجود نداشت (381/0=P). شیوع کلی سندرم متابولیک بر اساس تعریف‌های ATP III، AHA، NHANES III و IDF به ترتیب 5/9، 1/5، 8/17 و 8/5% بود که در پسران به طور مشخص، شایع‌تر از دختران بود. بر اساس تعریف‌های فوق، شیوع سندرم متابولیک به ترتیب در گروه دارای وزن طبیعی 2/2، 9/0، 6/8 و 8/0%، در گروه در معرض خطر اضافه وزن 5/21، 11، 4/36 و 11%، در گروه دارای اضافه وزن متوسط 2/42، 4/23، 1/64 و 8/32% و در گروه دچار اضافه افزایش وزن شدید 9/62، 6/38، 1/67 و 1/47% بود (001/0P<). شیوع هر یک از عوامل خطرساز سندرم متابولیک و هم‌چنین همزمانی وجود این عوامل، با ارتقای گروه وزنی افزایش یافت. فراوانی سندرم متابولیک بعد از منارک با قبل از منارک، فقط بر اساس تعریف IDF، تفاوت معنی‌داری داشت (04/0=P). فراوانی سندرم متابولیک در وجود سابقه‌ی فامیلی دیابت بیشتر از موارد منفی این سابقه بود (001/0P<). نتیجه‌گیری: مطالعه‌ی حاضر شیوع بالای اضافه وزن، چاقی و سندرم متابولیک را در نوجوانان تهرانی نشان می‌دهد. با افزایش وزن، شیوع سندرم متابولیک افزایش می‌یابد. سندرم متابولیک در پسران، افراد با سابقه‌ی مثبت فامیلی دیابت و دوران پس از منارک شیوع بالاتری دارد. این اطلاعات می‌تواند در برنامه‌های اصلاح شیوه‌ی زندگی نوجوانان مورد استفاده قرار گیرد.