چکیده

مقدمه: مبارزه با اختلال‌های ناشی از کمبود ید در ایران از دو دهه‌ی قبل آغاز، و از اواخر دهه‌ی 80 به عنوان کشور عاری از کمبود ید در منطقه شناخته شده است. هدف این پژوهش ارزیابی پایایی کفایت یدرسانی، 17 سال پس از یددار نمودن نمکهای مصرفی خانوارهای کشور، در استان قزوین می‌باشد. مواد و روش‌ها: در پاییز سال 1386 در یک مطالعه‌ی مقطعی، 1200 دانش‌آموز دختر و پسر دبستانی 8 تا 10 ساله‌ی مدارس استان قزوین به صورت تصادفی و به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب و  مورد بررسی قرار گرفتند. داده‌های به دست آمده شامل میزان شیوع گواتر با روش معاینه‌ی بالینی، غلظت ید ادرار و ید موجود در نمک خانوارها با مطالعه‌ی سال 1375 و 1380 مورد مقایسه قرار گرفتند. یافته‌ها: میزان کلی گواتر (3/1-3/0)8/0% بود. هیچ‌‌یک از دانش‌آموزان گواتر درجه‌ی دو نداشتند. میانه‌ی ید ادرار در 120 دانش‌آموز مورد پژوهش، 151 میکروگرم در لیتر بوده و (8-6/0) 4% ید ادرار کمتر از 50 میکروگرم در لیتر داشتند. تنها (80-62) 66% خانوارهای استان قزوین از نمک ید دار تصفیه شده استفاده می‌کردند و نحوه‌ی نگهداری نمک نیز در (71-60)65% از خانوارها مناسب بود. (50-10)30% نمک‌های مصرفی خانوارها نیز کمتر از 15 گاما ید داشتند. نتیجه‌گیری: 17 سال پس از غنی سازی نمک‌های مصرفی کشور با ید، شیوع گواتر در استان قزوین کاهش قابل ملاحظه‌ای پیدا نموده و میانه‌ی ید ادرار نیز در حد مطلوب است که بیانگر موفقیت برنامه‌ی مبارزه با کمبود ید و پایش منظم آن در کشور می‌باشد.