مقدمه: تغذیهی انحصاری با شیر مادر بهترین الگوی غذایی مناسب برای رشد شیرخواران است. با توجه به اینکه بسیاری از مادران در ماه مبارک رمضان روزهدار هستند، و تأثیر روزهداری مادران شیرده بر شاخصهای رشد شیرخواران تعیین نشده است، مطالعهی حاضر به منظور بررسی تأثیر روزهداری مادران بر شاخصهای رشد شیرخوارانی که تغذیهی انحصاری با شیرمادر دارند انجام شد. مواد و روشها: این مطالعهی کوهورت در یک دورهی 6 ماهه از ابتدای ماه رمضان تا 5 ماه بعد از اتمام ماه رمضان در سال 1385 انجام شد. از بین شیرخواران سالم 15 روزه الی 6 ماهه که منحصراً با شیر مادر تغذیه میشدند، 116 شیرخوار وارد این مطالعه شدند و بر اساس روزهداری مادرانشان به دو گروه تقسیم شدند: 36 شیرخوار که مادران آنها در ماه رمضان روزهدار بودند (گروه مورد) و 80 شیرخوار که مادران آنها روزهدار نبودند (گروه شاهد). همهی شیرخواران در ماه رمضان 2 بار، ماه دوم 3 بار و در 4 ماه باقیماندهی هر ماه 2 بار ویزیت شدند و شاخصهای رشد آنها ثبت شد. وضعیت رشد شیرخواران با سنجش هر کدام از شاخصهای رشد و مقایسهی آن با منحنیهای رشد استاندارد تعیین شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات بر اساس آمار توصیفی و آنالیز واریانس مشاهدههای تکرار شده (Repeated measures ANOVA) توسط نرم افزار SPSSانجام شد. یافتهها: میانگین سن شیرخواران در گروه مورد 38/1±43/3 و در گروه شاهد 45/1±31/2 ماه بود. میانگین سنی در دو گروه اختلاف معنیداری داشت (05/0>P). پنجاه و چهار (6/46%) شیرخوار پسر بودند و این نسبت در دو گروه یکسان بود (05/0<P). شاخصهای رشد شیرخواران دو گروه مورد و شاهد در بدو تولد اختلاف معنیداری نداشت (05/0<P). آنالیز واریانس مشاهدههای تکرار شده نشان داد که شاخصهای رشد (وزن، قد و دور سر)طی زمان افزایش داشتهاند (05/0>P).اما تفاوتی بین دو گروه در هر سه شاخص وجود نداشت(05/0<P). همچنین اثر متقابل بین زمان و گروه معنیدار نبود (05/0<P). بنابراین میزان افزایش در شاخصهای رشد به گروه مورد مطالعه وابسته نبود.به عبارت دیگر تغییر در همهی شاخصها طی مطالعه در دو گروه یکسان بود. نتیجهگیری: در ارزیابی شاخصهای رشد کودکان طی 6 ماه مشخص شد که روزهداری مادران شیرده تأثیر معنیداری بر شاخصهای رشد شیرخوارانی که به طور انحصاری با شیر مادر تغذیه میشوند، ندارد.
Khodel A, Kheiri S, Nasiri J, Taheri E, Najafi M, Salehifard A et al . Comparison of Growth Parameters of Infants of Ramadan Fasted and Non-Fasted Mothers. Iranian Journal of Endocrinology and Metabolism 2008; 10 (2) :155-161 URL: http://ijem.sbmu.ac.ir/article-1-518-fa.html
خوشدل ابوالفضل، خیری سلیمان، نصیری جعفر، طاهری الهام، نجفی مصطفی، ضامن صالحی فرد علی و همکاران.. مقایسهی شاخصهای رشد در شیرخواران مادران روزهدار و غیر روزهدار. مجلهي غدد درونريز و متابوليسم ايران. 1387; 10 (2) :155-161