مقدمه: کاهش سطح گلوکز و لیپیدهای سرم در بیماران دیابتی با استفاده از گیاهان دارویی از اهمیت زیادی برخوردار است. در مطالعهی حاضر، اثر مصرف خوراکی سرشاخهی زالزالک بر غلظت گلوکز و لیپیدهای سرم و تراکم سلولهای بتا در موشهای صحرایی دیابتی بررسی شد. مواد و روشها: موشهای صحرایی نر نژاد NMRI (تعداد = 32) به چهار گروه شاهد، شاهد درمان شده با گیاه، دیابتی و دیابتی درمان شده با گیاه تقسیمبندی شدند. دو گروه درمان شده از غذای موش حاوی 25/6% گیاه به مدت 6 هفته بدون محدودیت استفاده نمودند. برای دیابتی نمودن موشها از استرپتوزوتوسین به صورت تک دوز و داخل صفاقی به غلظت 60 میلیگرم بر کیلوگرم وزن حیوان استفاده شد. غلظت گلوکز، تریگلیسرید، کلسترول تام، LDL-C و HDL-C سرم قبل از بررسی و در هفتههای سوم و ششم پس از بررسی اندازهگیری شد. به علاوه، تراکم سلولهای بتا در جزایر لانگرهانس در چهار گروه با استفاده از روش رنگآمیزی گومری منوکروم بررسی شد. یافتهها: در گروه دیابتی درمان شده با گیاه، غلظت گلوکز سرم به طور معنیدار در هفتههای سوم و ششم کمتر از گروه دیابتی بود (05/0p<). سطح سرمی کلسترول تام، تریگلیسرید، و HDL-C در گروه دیابتی درمان شده در همین هفتهها تفاوت معنیدار را در مقایسه با گروه دیابتی نشان نداد. از طرف دیگر، درمان موشهای دیابتی با گیاه کاهش معنیدار غلظت LDL-Cرا در مقایسه با گروه دیابتی به همراه داشت (05/0p<). از نظر بافتشناسی نیز در موشهای دیابتی، تعداد متوسط سلولهای بتا در هر جزیره کاهش معنیدار نشانداد و درمان با گیاه نیز تغییری در گروه دیابتی ایجاد ننمود. نتیجهگیری: مصرف خوراکی زالزالک در مدل تجربی دیابت قندی باعث کاهش گلوکز و LDL-C سرم میشود.
Sedaqat R, Roghani M, Zarei M. Effects of Oral Crataegus SPP Branchlet on Serum Concentration of Glucose and Lipid and Protection of Beta Cells in Diabetic Rats. Iranian Journal of Endocrinology and Metabolism 2009; 11 (3) :323-329 URL: http://ijem.sbmu.ac.ir/article-1-816-fa.html
صداقت رضا، روغنی مهرداد، زارعی محسن. اثر مصرف خوراکی سر شاخهی گیاه زالزالک بر غلظت گلوکز، چربیهای سرم و حفاظت سلولهای بتا در موش صحرایی دیابتی. مجلهي غدد درونريز و متابوليسم ايران. 1388; 11 (3) :323-329