مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی غدد درون‌ریز، پژوهشکده علوم غدد درون‌ریز و متابولیسم، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران، ، hedayati47@gmail.com
چکیده: (1089 مشاهده)
سرطان تیروئیدشایعترین بدخیمی غدد درون‌ریز است و تجزیه و تحلیل مولکولی تومورهای تیروئید نشان می‌دهد پیشرفت این سرطانهمانند سایرسرطان‌ها با تجمع تغییرات ژنتیک به همراه اختلالات پیش‌رونده مرتبط است. هدف از این مطالعه ارائه مروری جامع بر انواع تغییرات ژنتیکی است که با بیماری‌زایی سرطان تیروئید مرتبط هستند. بدین‌منظور جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی پاب‌مد و ساینس دایرکت از 11 دی سال 1396 تا 15 دی سال 1401، جهت یافتن مقالات درزمینه ارتباط بین تغییرات ژنتیکی و بیماری‌زایی انواع سرطان‌های تیروئید صورت گرفت. کلمات کلیدی شامل ترکیبی از واژه‌های "سرطان/کارسینوما/نئوپلاسم، سرطان تیروئید"و "بیماری‌زایی" و "تغییرات ژنتیکی" بودند. نتیجه بررسی‌ها نشان داد که فراوان‌ترین تغییرات ژنتیکی به ترتیب شامل تک جهش‌ها به ویژه در ژن‌های BRAF، خانواده RAS، TERT و TP53، بازآرایی به ویژه در ژن‌هایRET، TRK، BRAF و PAX8/PPARγ، تغییرات تعدادی، و در نهایت هم‌جهش‌ها بودند. همراه بودن این تغییرات با تغییرات مولکولی ثانویه متعدد، منجر به تقویت و هم‌افزایی تأثیرات بر بیماری‌زایی مولکولی سرطان می‌گردند. هم‌چنین ژن‌های دخیل در ترمیم DNA، انتقال پیام وکنترل چرخه سلولی، بیشتر تحت تأثیر تغییرات ژنتیکی قرار می‌گیرند. وقوع جهش و فعال‌سازی بیش‌ازحد مسیر پروتئین کیناز فعال‌شده با میتوژن (MAPK) وجهشهای سوماتیک در ژن‌های دخیل در مسیر PI3K-AKT نیز در اغلب موارد منجر به تومورزایی و پیشرفت آن می‌گردند. بنابراین، اختلالات مولکولی ثانویه و وقوع چندین تغییر ژنتیکی هم‌زمان موجب هم‌افزایی و تقویت در تومورزایی تیروئید می‌شود. درک بیشتر درخصوص سازوکار بیماری‌زایی ژنتیکی سرطان تیروئید و کشف و شناخت نشانگرهای مولکولی می‌تواند زمینه را جهت طراحی روش‌های تشخیص پیش آگهی بیماری را فراهم آورده و راهبرد‌های بالینی بالقوه را جهت مدیریت سرطان تیروئید به عرصه عمل برساند.
Hosseinzadeh S, Pakizehkar S, Daneshpour M, Hedayati M. Effects of Single Nucleotide Variations, Gene Rearrangements, and Numerical Changes on Thyroid Cancer Pathogenesis: A Narrative Review. Iranian Journal of Endocrinology and Metabolism 2023; 24 (6) :384-400 URL: http://ijem.sbmu.ac.ir/article-1-3060-fa.html
حسین زاده سمانه، پاکیزه کار صفورا، دانشپور مریم السادات، هدایتی مهدی. اثر تغییرات تک نوکلئوتیدی، بازآرایی و تغییرات تعدادی ژن‌ها بر بیماری‌زایی سرطان تیروئید: یک مطالعه مروری نقلی. مجله‌ي غدد درون‌ريز و متابوليسم ايران. 1401; 24 (6) :384-400
