دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ، tohidi@endocrine.ac.ir
چکیده: (40313 مشاهده)
کلستـــــرول لیپوپروتیین کم چگال[1](LDL) شاخص عمــــده و اصلی برای تقسیمبندی و هدف اولیه در درمان بیمــــاری عروق کرونــــر محسوب میشود.1 استفاده از β-quantification به عنوان روش مرجع برای اندازهگیری LDL، در آزمایشگاههای بالینی کاربرد ندارد.2 اگر چه اندازهگیری مستقیم LDL امکانپذیر است اما برای استفاده روتین در آزمایشگاههای بالینی پر هزینه و دارای محدودیت میباشد.3،2 فرمول فریدوالد متداولترین رابطه برای محاسبه غلظت LDL در آزمایشگاههای بالینی به ویژه در کشورهای در حال توسعه است.2،4 LDL محاسبه شده توسط فرمول فریدوالد با نتایج اندازهگیری مستقیم همخوانی کامل ندارد و میتواند سبب تقسیمبندی نادرست افراددر گروههای غلظتی LDL گردد.5 ضرایب متفاوتی برای تریگلیسیرید [2](TG) در فرمول فریدوالد به منظور تخمین بهتر LDL در جمعیتهای مختلف گزارش شده که از 4 تا 85/6 متغیر است.10-5، 3 هدف این مطالعه اصلاح فرمول فریدوالد برای محاسبه غلظت LDL در جمعیت ایرانی میباشد. از مجموع 4750 نمونه سرمی اندازهگیری شده با TG کمتر از 400 میلیگرم در دسیلیتر، پس از حذف داده‌های دورافتاده[3] 3287 نمونه برای استخراج فرمولهای جدید فریدوالد و 1411 نمونه برای اعتبارسنجی فرمولها استفاده شد. پارامترهای لیپیدی شامل TG، کلسترول تام[4](TC)، لیپوپروتیین پر چگال[5](HDL) و LDL به صورت مستقیم با روش آنزیماتیک اندازهگیری شدند. LDL علاوه بر اندازهگیری مستقیم[6] (D-LDL)، از فرمــــول فریدوالدهم محاسبه گردید: 11 (F-LDL[7] = TC-HDL-TG/5) برای استخراج رابطههای جدید فریدوالد از مدل رگرسیون خطی بدون عرض از مبدأ[8]با در نظر گرفتن TG به عنوان متغیر مستقل و TC، HDL و LDL به عنوان متغیرهای وابسته استفاده شد. در این مدلهای رگرسیون، ضرایب TC، HDL و LDL ثابت و برابر یک ولی ضریب TG، آزاد قرار داده شد. ابتدا یک فرمول جدید کلی برای تمام سطوح غلظتی TG در بازه کمتر از 400 میلیگرم در دسیلیتر استخراج گردید. هم‌چنین فرمولهای جدید برای گروههای مختلف غلظتی TG استخرج شد و LDL محاسبه شده با فرمولهـــای جدید،[9]N-LDL نامگذاری شد. فرمول کلی استخراج شده برای محاسبهی LDL به شکل زیر بود: N-LDL= TC-HDL-TG/4 فرمولهای جدید برای غلظتهای مختلف TG در جدول 1 نشان داده شده است؛ همان‌طور که دیده میشود، با تغییر غلظت TG، ضرایب آن در فرمول تغییر میکند. میانگین غلظت LDL محاسبه شده با فرمول فریدوالد در مقایسه با اندازهگیری مستقیم حدود 12 میلیگرم در دسیلیتر بیشتر بود. استفاده از فرمول جدید کلی با ضریب TG برابر با 4 و استفاده از فرمولهای جدید براساس بازههای غلظتیTG، به ترتیب این اختلاف را به حدود 4 و 1 میلیگرم در دسیلیتر کاهش داد. مثلاً فردی را در نظر بگیرید که غلظت TC، HDL و TG او به ترتیب 218، 42 و 150 میلیگرم در دسیلیتر باشد و LDL او در اندازهگیری مستقیم 131 میلیگرم در دسیلیتر گزارش شده است. تخمین غلظت LDL با فرمول اصلی فریدوالد 146 میلیگرم در دسیلیتر و با استفاده از فرمول اصلاح شده با ضریب TG برابر 7/3 که در این مطالعه استخراج شده است، برابر با 135 میلیگرم در دسیلیتر است. در مقایسه با اندازهگیری مستقیم LDL، تقسیمبندی صحیح بیماران در گروههای غلظتی LDL با استفاده از فرمول فریدوالد، فرمول جدید کلی با ضریب TG برابر با 4 و فرمولهای جدید براساس بازههای غلظتیTG، به ترتیب حدود 67، 75 و 80 درصد بود. جدول 1- فرمولهای جدید استخراج شده بر مبنای فرمول فریدوالد برای تخمین LDL (میلیگرم در دسیلیتر) برای بازههای غلظتی مختلف TG
غلظت TG (میلیگرم در دسیلیتر)
فرمول جدید
کمتر از 100
N-LDL= TC-HDL-TG/2.7
200-100
N-LDL= TC-HDL-TG/3.7
300-200
N-LDL= TC-HDL-TG/4.6
400-300
N-LDL= TC-HDL-TG/5
در مجموع، استفاده از فرمولهای جدید استخراج شده بر مبنای فرمول فریدوالد سبب کاهش قابل ملاحظهی اختلاف بین اندازهگیری مستقیم و محاسباتی میشود و تقسیمبندی صحیح بیماران در گروههای غلظتیLDL را بهبود میبخشد. پیشنهاد میگردد برای محاسبه غلظت LDL در آزمایشگاههای بالینی به جای فرمول اصلی فریدوالد از فرمولهای جدید ارائه شده در این مطالعه برای جمعیت ایرانی استفاده گردد.
