دانشکدۀ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ، azizi@endocrine.ac.ir
چکیده: (8329 مشاهده)
مقدمه: مسایل اخلاقی، همواره در تمام
شاخههای علوم مطرح بودهاند. پزشکی و علوم وابسته به آن نیز از این قاعده مستثنی
نمیباشند. این علوم به طور مستقیم با سلامت جسمی و روانی انسان سروکار دارند، بنابراین
به منظور حفظ منزلت و کرامت انسانی، بیش از علوم دیگر در معرض ارزیابیهای اخلاقی
قرار میگیرند. با گسترش و نفوذ شاخهی ژنتیک در علم پزشکی، چالشهای جدیدی از
مباحث اخلاقی در این علم مطرح میگرددکه بسیاری از آنها به راحتی قابل حل و فصل نیستند. سه
ویژگی کلی دادههای ژنتیکی سبب این امر گردیده است: 1) ماهیت دادههای ژنتیکی از
سویی خصوصی و از سوی دیگر خانوادگی است، 2) دادههای ژنتیکی گاهی با بروز بیماری
در زمان آینده در ارتباط است، 3) دادههای ژنتیکی در بسیاری از موارد بروز بیماریهایی
را پیشبینی میکند که درمان یا پیشگیری موثری برای آنها وجود ندارد. ماهیت
ارزیابی کنندهی خطر و پیشگوییکنندهی این دادهها آنها را برای سازمانهای
مختلف بسیار باارزش ساخته است. بنابراین با در نظر گرفتن چنین ویژگیهای منحصر به
فردی برای دادههای ژنتیکی، احتمال و بیم سوء استفاده از آنها توسط برنامهریزان
سلامت، بیمهها و کارفرماها وجود دارد و فرد تحت آزمون را خطر انواع تبعیضهای
اجتماعی و آسیبهای شدید روانی تهدید خواهد نمود. در این مقالهی مروری، مباحث
اخلاقی مطرح در حوزهی پژوهشهای ژنتیکی مانند رضایت آگاهانه، محرمانه ماندن
اطلاعات، ارزیابی ضرر و فایده، مالکیت یافتههای پژوهشهای ژنتیکی و فراخوانی
اعضای خانواده، مطرح و مورد بررسی قرار گرفتهاند.
nozhat Z, Hedayati M, bozorgghalati F, azizi F. Ethical Guidelines and Considerations in Medical Genetic Researches . Iranian Journal of Endocrinology and Metabolism 2015; 16 (6) :448-456 URL: http://ijem.sbmu.ac.ir/article-1-1760-fa.html
نزهت زهرا، هدایتی مهدی، بزرگ قلاتی فرزانه، عزیزی فریدون. راهنماییها و ملاحظات اخلاقی در تحقیقات ژنتیک پزشکی. مجلهي غدد درونريز و متابوليسم ايران. 1393; 16 (6) :448-456