مقدمه: گلوتامین نقشی کلیدی در محافظت از سلول به دنبال استرس بر عهده دارد که این امر همراه با افزایش HSP72 می­باشد. به نظر می­رسد این امر به سوخت و ساز گلوتامین و ارتباط آن با مقادیر کورتیزول و روند گلوکونئوژنز وابسته باشد. مواد و روش­ها: به منظور بررسی اثر مصرف مکمل گلوتامین بر تغییرات HSP72، کورتیزول و گلوکز پلاسما، 28 فوتبالیست باشگاهی به چهار گروه برابر: کنترل، مکمل، مکمل ـ فعالیت­ ورزشی و فعالیت ­ورزشی تقسیم شدند. مکمل و دارونما به مقدار 5/0 گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن و حجم 5 میلی­لیتر به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن در یک ساعت قبل از اجرای پروتکل فعالیت­ تناوبی مصرف شد. پروتکل فعالیت ­ورزشی شامل 3 مرحله دویدن 20 دقیقه­ای با شدت 80% بیشینه ضربان قلب و استراحت­های 5 دقیقه­ای پیاده­ روی بود. نمونه­های­­ خونی پایه، پیش­آزمون، پس­آزمون و 90 دقیقه پس از آزمون اخذ و مقادیر کورتیزول، گلوکز و HSP72 به ترتیب با استفاده از روش رادیوایمنواسی، آنزیمی و الایزا سنجیده شد. داده­ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس در اندازه­گیری مکرر چند متغیره و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح 05/0 P≤تحلیل شد. یافته­ها: مقادیر کورتیزول و گلوکز پلاسما در هیچ یک از گروه­ها تغییر معنی­داری از خود نشان نداد. مقادیر HSP72 در گروه­های مکمل و مکمل ـ فعالیت ­ورزشی افزایش یافت. نتیجه­گیری: به نظر می­رسد گلوتامین مستقل از نقشی که در ارتباط با کورتیزول و گلوکواستاتیک دارد، ممکن است محرک پاسخ HSP72 نیز باشد، هم‌چنین ترکیب مکمل ـ فعالیت ­ورزشی پاسخ بزرگ‌تری از HSP72 را منجر می­شود، بنابراین به ورزشکارانی که قصد شرکت در مسابقات و یا فعالیت­های شدید را دارند، مصرف مکمل گلوتامین توصیه می­شود.