چکیده

مقدمه: میزان شیوع و شدت چاقی در دوران کودکی رو به افزایش است، شناسایی عوامل موثر بر آن نقش مهمی در پیشگیری از این عارضه دارد. مواد و روش‌ها : 513 دانش‌آموز دختر و پسر سال اول دبستان که به صورت تصادفی از 19 منطقه‌ی آموزش و پرورش شهر تهران انتخاب شدند، در این مطالعه‌ی مقطعی شرکت کردند. وزن و قد دانش‌آموزان اندازه‌گیری شد. ویژگی‌های تولد و نوع تغذیه در دوران شیرخوارگی دانش‌آموزان (شامل رتبه و وزن هنگام تولد، نوع تغذیه، طول مدت تغذیه‌ی انحصاری با شیر مادر، طول مدت تغذیه با شیر مادر و شیرخشک، زمان شروع غذای کمکی و میزان فعالیت) با استفاده از پرسش‌نامه‌ی مربوط به آن‌ها تعیین گردید. برای توصیف نمونه‌ها از روش‌های آمار توصیفی شامل جدول توزیع فراوانی، آزمون مجذور خی، شاخص‌های مرکزی و پراکندگی استفاده شد. یافته‌ها: اضافه وزن در 8% و چاقی در 7/11% کودکان مورد بررسی وجود دارد. نمایه‌ی توده‌ی بدن کودکان با نوع تغذیه در شیرخوارگی (تغذیه با شیر مادر یا شیرخشک) و مدت تغذیه با شیر مادر ارتباط معنی‌داری نداشت. اما نمایه‌ی توده‌ی بدن کودکان با مدت تغذیه‌ی انحصاری با شیر مادر ارتباط خطی معکوس داشت (0001/0=P، 151/0-=r). هم‌چنین نمایه‌ی توده‌ی بدن کودکان با مدت تغذیه با شیر خشک، ارتباط خطی مستقیم (007/0=P، 108/0=r) و با زمان شروع غذای کمکی ارتباط خطی معکوس داشت (002/0=P، 128/0-=r). نتیجه‌گیری: این پژوهش نشان‌دهنده‌ی اهمیت طول مدت تغذیه انحصاری با شیر مادر در کاهش خطر چاقی کودکان می‌باشد.