مقدمه: مطالعههای زیادی نشان دادهاندکه خیز (ادم) مغزی کنترل نشده علت بسیاری از ناتوانیها و مرگ و میرها در ضربهی مغزی است. مطالعههای قبلی اثر محافظتکنندگی مصرف تنهای استروژن و پروژسترون را در ضربه مغزی نشان دادهاند. در این مطالعه اثر مصرف توأم استروژن و پروژسترون به دنبال ضربهی مغزی منتشر بر خیز مغزی و پیامد نورولوژی آن در موشهای صحرایی ماده بررسی شده است. مواد و روشها: این پژوهش مداخلهای ـ تجربی در 8 گروه موش صحرایی ماده انجام شد که گروهها به ترتیب 1- شاهد، 2- شم، 3- ترومای بدون تخمدان (TBI+OVX)، 4- حلال، 5- دوز فیزیولوژیک استروژن + دوز فیزیولوژیک پروژسترون (E1+P1)، 6- دوز فیزیولوژیک استروژن + دوز فارماکولوژیک پروژسترون (E1+P2)، 7- دوز فارماکولوژیک استروژن + دوز فیزیولوژیک پروژسترون (E2+P1)و 8-دوز فارماکولوژیک استروژن + دوز فارماکولوژیک پروژسترون (E2+P2)تقسیم شدند. تزریق هورمونها به صورت تک دوز و داخل صفاقی دو هفته بعد از اوارکتومی و نیم ساعت بعد از القای ضربه مغزی منتشر به روش مارمارو انجام شد. خیز مغزی به وسیلهی اندازهگیری محتوای آب مغزی و سلامت سد خونی ـ مغزی به وسیلهی میزان رنگ آبی ایوانز خارج عروقی و پیامدهای نورولوژی به وسیلهی نمرهی نورولوژی حیوانی تعیین شد. یافتهها: محتوای آب مغزی، در گروه 8 در مقایسه با گروه حلال و گروه 6، به ترتیب کاهش معنیدار 68/2% و 88/2% نشان داد و در گروه 5 در مقایسه با گروه 6، کاهش معنیدار29/2% یافت. میزان رنگ آبی ایوانز در گروههای 6 و 7 در مقایسه با حلال، به ترتیب کاهش معنیدار 1/21% و 7/14% پیدا کرد. نمرهی نورولوژی یک ساعت بعد از ضربهی مغزی، در گروه 5 در مقایسه با حلال و گروه 3 به ترتیب افزایش معنیدار 5/2 و 2 نشان داد. همچنین در 4 و 24 ساعت بعد از ضربهی مغزی، در همه گروههای تزریقی نمرهی نورولوژی درمقایسه باگروه 3 افزایش معنیدارپیداکرد و در24 ساعت بعد از ضربه، این نمره در گروههای 7 و 8 در مقایسه با حلال، افزایش معنیدار 2/1 را نشان داد. نتیجهگیری: این مطالعه نشان داد که اثر مفید مصرف توأم استروژن و پروژسترون در کاهش خیز مغزی و بهبود پیامدهای نورولوژی، بستگی به دوزی ازاستروژن داردکه باپروژسترون مصرف میشود.
Soltani Z, Khasksari M, Shahrokhi N, Nakhaei N, Shaibani V. Effect of Combined Administration of Estrogen and Progesterone on Brain Edema and Neurological Outcome after Traumatic Brain Injury in Female Rats. Iranian Journal of Endocrinology and Metabolism 2009; 10 (6) :629-638 URL: http://ijem.sbmu.ac.ir/article-1-673-fa.html
سلطانی زهرا، خاکساری محمد، شاهرخی نادر، نخعی نوذر، شیبانی وحید. تغییرات ادم مغزی و پیامدهای نورولوژی بعد از ضربهی مغزی تجربی با مصرف توأم استروژن وپروژسترون. مجلهي غدد درونريز و متابوليسم ايران. 1387; 10 (6) :629-638