دکتر مهناز سنجری، دکتر مهدی افکار، دکتر نکو پناهی، دکتر فاطمه حاجی ولی زاده، دکتر علی جلیلی، دکتر نوشین فهیم فر، دکتر سید محمود سجادی جزی، دکتر لاله قدیریان، دکتر آزاده سیاری فرد، دکتر گیتا شفیعی، دکتر حمیدرضا فاتح، دکتر رشا اطلسی، شکوه شهروسوند، دکتر کاظم خلجی، دکتر محمدجواد منصورزاده، دکتر باقر لاریجانی، دکتر افشین استوار،
جلد ۲۴، شماره ۵ - ( ۱۰-۱۴۰۱ )
چکیده
مقدمه: پوکی استخوان بهعنوان شایعترین بیماری متابولیکی استخوان، یک بیماری مزمن و یک تهدید اقتصادی- اجتماعی است. هدف از این مطالعه تدوین راهنمای بالینی پوکی استخوان به منظور یکپارچهسازی ارایه خدمات میباشد. مواد و روشها: این مطالعه در دو مرحله؛ شامل مرور جامع و روش گروه خبرگان، طراحی و انجام شد. ابتدا جستجوی جامع منابع در بانکهای اطلاعاتی معتبر انجام شد. سپس در بخش گروه خبرگان، متخصصین با امتیازدهی، قضاوت نهایی خود را در خصوص مزیت بالینی و قابلیت بومیسازی هر یک از توصیهها بهصورت «کم، متوسط و زیاد» مشخص نمودند. در نهایت از بین توصیههای متفاوت برای یک سؤال بالینی، توصیهای که بیش از ۷۰ درصد از اعضای گروه خبرگان به آن رای مثبت داده بودند، بهعنوان توصیه نهایی انتخاب شد. یافتهها: با بررسی راهنماهای بالینی معتبر دنیا، ۵ راهنما با توجه به معیارهای غربالگری مطالعه انتخاب و وارد مطالعه شدند. پس از برگزاری چندین جلسهی گروه خبرگان و بررسی توصیهها در نسخهی اولیه، ۲۸ سؤال و ۱۸۱ توصیه استخراج شد. پس از کسب نظرات صاحبنظران، توصیههای نهایی در یک جلسه با حضور متخصصین بالینی مورد بررسی قرار گرفت و بر اساس نظرات ارایه شده، نسخه نهایی و بهروزرسانی شده راهنما، در قالب ۳۴ سؤال و ۱۱۱ توصیه در حوزه سلامت استخوان (۴ سوال، ۱۲ توصیه)، تشخیص و ارزشیابی (۶ سوال، ۱۹ توصیه)، درمان و توانبخشی (۱۷ سوال، ۶۷ توصیه) و کمماهیچگی (سارکوپنی) (۷ سوال ۱۳ توصیه) ارایه شد. نتیجهگیری: با توجه به تاکید بر ضرورت دسترسی به دستورالعملهای معتبر برای ارائهی خدمات بهینه و سودمند به بیماران این مرز و بوم و رفع چالشهای شکاف مراقبت، اقدام به تدوین راهنمای بالینی پوکی استخوان شده است.