دكتر رویا شرافتکاظمزاده، دكتر شهریار اقتصادی، دكتر پروین میرمیران، دكتر مهدی هدایتی، محمود گوهری، محمدرضا وفا، سارا جلالی فراهانی، دكتر فریدون عزیزی،
جلد ۱۲، شماره ۲ - ( ۴-۱۳۸۹ )
چکیده
مقدمه: هدف از این مطالعه بررسی ارتباط بین شاخصهای چاقی شامل نمایهی تودهی بدن (BMI)، دور کمر (WC) و نسبت دورکمر به دور باسن (WHR) و الگوهای تغذیهای حاصل از تحلیل Reduced Rank Regression (RRR) در یک بررسی کوهورت میان بزرگسالان تهرانی بود. مواد و روشها: ۱۴۱ بزرگسال در دو فاصلهی زمانی ۶ ساله که از نظر شاخصهای چاقی ارزیابی شدند. دریافتهای غذایی ابتدایی به کمک ۲ یادآمد ۲۴ ساعتهی خوراک ثبت شدند. با توجه به دریافت چربی، نسبت چربی با چند باند دوگانه به چربی اشباع، کلسترول، فیبر و کلسیم دریافتی، ۵ الگوی غذایی (عامل) استخراج شد. تغییرات شاخصهای چاقی طی شش سال در پنجکهای امتیاز عوامل بررسی شد. یافتهها: الگوی اول (سنتی) مقدار بار عاملی بالایی برای کربوهیدراتهای تصفیه شده، غلات کامل، سبزیجات، گوشت قرمز و فرآوری شده، منابع چربیهای اشباع و ترانس و تخممرغ نشان داد که ارتباط مثبت با دریافت چربی، کلسترول و کلسیم وجود داشت (مقدار r به ترتیب ۴۷۸/۰، ۶۲۶/۰ و ۴۸۶/۰ با ۰۰۱/۰>p). تمام شاخصهای چاقی روند افزایشی در پنجکهای امتیاز الگوی غذایی داشتند (BMI و :WHR ۰۵/۰>p و :WC ۰۰۱/۰>p). الگوی پنجم (تخممرغ) مقدار بار عاملی بالا برای تخممرغ، میانوعدههای شور، میوهها و بار عاملی منفی برای گوشت قرمز و فرآوری شده، منابع چربی اشباع و ترانس، روغن گیاهی و فرآوردههای لبنی داشت. این الگو بعد از تعدیل متغیرهای مداخلهگرِ بالقوه، روند افزایشی برای WC (۰۰۱/۰>p) و WHR (۰۵/۰>p) نشان داد. سایر الگوها روند معنیداری برای شاخصهای چاقی نشان ندادند. نتیجهگیری: یافتههای RRR نشاندهندهی دو الگوی غالب غذایی است که مرتبط با افزایش شاخصهای چاقی میباشد.