دکتر مهناز کسمتی، دکتر حمیدرضا نماینده،
جلد ۸، شماره ۱ - ( بهار ۱۳۸۵ )
چکیده
مقدمه: اثر استروژن‌ها بر سیستم عصبی توسط پژوهشگران مختلف بررسی شده است. از جمله اثراتی که برای استروژن شناخته شده افزایش انعطاف‌پذیری (پلاستیسیتی) در بخش‌های مختلف سیستم عصبی و دخالت در پدیدهایی مانند تولید مثل، درد و حافظه است. برخی پژوهشگران برای استروژن نقش نورومدولاتوری را محتمل می‌دانند. در خصوص نقش استروژن‌ها بر پدیده‌های فیزیولوژیک، نتایج ضد و نقیضی گزارش شده است. این مطالعه با هدف تعیین نقش هورمون مذکور در پدیده‌ی وابستگی به مرفین و با ایجاد سندرم قطع مرفین با نالوکسان انجام شده است. مواد و روش‌ها: در این مطالعه از موش سفید آزمایشگاهی با میانگین وزن ۳± ۲۵ گرم استفاده شد. حیوانات به گروه‌های کنترل (شم)، اوارکتومی شده، اوارکتومی شده‌ی شاهد تزریق (دریافت کننده‌ی روغن کنجد)، و گروه‌های اوارکتومی شده دریافت کننده‌ی استرادیول بنزوات به صورت حاد و مزمن تقسیم شدند. همه گروه‌ها با تزریق زیر جلدی مرفین روزی ۳ بار طی ۴ روز معتاد شدند. در روز چهارم با تزریق نالوکسان (mgkg۲۰) سندرم قطع دارو ایجاد شد. در گروه دریافت کننده‌ی استرادیول بنزوات حاد، نیم ساعت قبل از تزریق نالوکسان، این هورمون با دوز ( mg/kg۱/۰)، زیر جلد تزریق شد و در گروه تزریق مزمن در هر بار تزریق مرفین، حیوان استرادیول بنزوات نیز با دو مذکور دریافت می‌نمود. برای ارزیابی میزان وابستگی به مرفین و شدت سندرم ترک، تعداد پرش‌های حیوان مورد سنجش قرار گرفت. یافته‌ها: برداشت غدد جنسی باعث کاهش قابل ملاحظه‌ی وابستگی به مرفین و تجویز استرادیول بنزوات در حیوان فاقد تخمدان، به صورت حاد یا مزمن، باعث افزایش نسبی علامت پرش می‌شود اما این میزان افزایش بسیار کمتر از حالت کنترل می‌باشد. نتیجه‌گیری: غیر از استرادیول احتمالا عواملی وابسته به جنس در وابستگی فیزیکی به مرفین مؤثر می‌باشند.
