دکتر فرزانه سروقدی، دکتر فاطمه یساری، دکتر پروین یاوری،
جلد ۸، شماره ۱ - ( بهار ۱۳۸۵ )
چکیده
مقدمه: هیپوگلیسمی یک اورژانس طب محسوب می‌شود و عوارض شدیدی به دنبال دارد. از طرفی علایم بالینی هشدار دهنده افت قند، غیر اختصاصی هستند. در این مطالعه به بررسی علل و علایم بالینی افت قند خون در بیماران مراجعه کننده به دلیل تظاهرات هیپوگلیسمی به اورژانس و ارایه راهکارهای مناسب جهت پیشگیری و کاهش عوارض بعدی آن می‌پردازد. مواد و روش‌ها: از ابتدای سال ۱۳۸۱ تا انتهای ۱۳۸۲ تمامی بیماران مراجعه کننده به اورژانس داخلی بیمارستان لقمان حکیم با علایم هیپوگلیسمی که قند همزمان کمتر از ۴۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر داشتند، وارد مطالعه شدند. ابتدا پرسشنامهای شامل اطلاعات دموگرافیک فردی، بیماری‌های همراه و مصرف داروها تکمیل و معاینه‌ی فیزیکی کامل انجام شد. سپس ۱۰ سی‌سی خون وریدی برای انجام آزمایش خون و آزمون‌های کبدی و کلیوی گرفته شد. آزمون‌های هورمونی و ناشتایی ۷۲ ساعته برای موارد با اتیولوژی نامشخص انجام شد. یافته‌ها: ۸۹ بیمار با میانگین سنی ۹۱/۱۴±۷۳/۶۶ وارد مطالعه شدند که ۵۳% زن و ۴۷% مرد بودند (P=NS). بیماران دیابتی ۵/۸۶% و غیر دیابتی ۵/۱۳% را شامل می‌شدند (۰۰۱/۰p<). شایع‌ترین علل افت قند در کل جمعیت شامل ۳/۳۶% مصرف نادرست دارو توسط بیمار، ۲۳% نارسایی کلیه، ۳/۱۴% سپتی سمی، و ۱۱% تجویز نادرست دارو توسط پزشک بود. شایع‌ترین علایم بدو مراجعه در بیماران دیابتی و غیر دیابتی به ترتیب ۶/۵۰% و ۳/۵۸% علایم نورآدرنرژیک و نورگلیکوپنیک (P=NS) ۸/۴۶% و ۷/۴۱% فقط علایم نورگلیکوپنیک (P=NS) و۶/۲% و۰% فقط نورآدرنرژیک (P=NS) بود. نتیجه‌گیری: شایع‌ترین علت هیپوگلیسمی مصرف نادرست دارو توسط بیمار بود. به علاوه تجویز نادرست دارو توسط پزشک علت ۱۱% موارد هیپوگلیسمی را شامل شد. بنا بر این آموزش صحیح هم برای بیماران و هم برای گروه‌های پزشکی مسؤول اساس پیشگیری از هیپوگلیسمی را تشکیل می‌دهد. درصد بالایی از بیماران اعم از دیابتی یا غیر دیابتی فقط علایم نورگلیکوپنیک داشتند که می‌تواند ناشی از دیابت طولانی مدت و هم‌چنین سن بالای مراجعان به عنوان یک عامل مستقل باشد. بنا بر این توجه بیشتر در تجویز دارو در سنین بالا و هم‌چنین آموزش گروه‌های پزشکی ویژه‌ی سالمندان پیشنهاد می‌گردد.
