دکتر مهین هاشمی‌پور، دکتر فرشاد نیکویی، دکتر مسعود امینی، دکتر اشرف امین‌الرعایا، دکتر حسن رضوانیان، دکتر علی کچوئی، احمدرضا عبدلی،
جلد ۲، شماره ۴ - ( زمستان ۱۳۷۹ )
چکیده
برای تأیید تشخیص، درمان و پیگیری بیماران دیابتی تعیین مقدار قند خون ضروری است. امروزه به طور متداول برای این منظور از نمونه‌های خون وریدی و مویرگی استفاده می‌شود. نمونه‌گیریهای وریدی زیاد از یک فرد دیابتی باعث ایجاد فشارهای روحی، فیزیکی و همچنین احتمال انتقال عفونتهایی مثل HIV و HBV می‌شود. علاوه بر این اندازه‌گیری قند خون توسط خود فرد می‌تواند تأثیر زیادی در درمان بیماری داشته باشد. بر این اساس در صورت یافتن ارتباط معنی‌دار بین قند مایعات بیولوژیک بدن مانند بزاق با قند خون، می‌توان از آنها جهت بدست آوردن میزان قند خون بصورت غیرتهاجمی استفاده کرد. این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع مقطعی می‌باشد. روش نمونه‌گیری بصورت آسان بوده است. تعداد افراد شرکت کننده در مطالعه ۱۰ نفر می‌باشند که از هر نفر ۱۳ آزمایش همزمان قند خون و قند بزاق در ۵ روز و در هر روز یک قند خون و بزاق ناشتا، یک قند خون و بزاق بعد از غذا و یک قند خون و بزاق ساعت ۵ بعد از ظهر گرفته شده است. آزمایشها با روش گلوکز اکسیداز و به روش نقطه پایانی انجام شده است. متوسط قند خون ناشتا mg/dl (FBS) ۴۳/۳±۹/۸۴ و حداقل سطح خونی گلوکز mg/dl۵۸ و حداکثر آن mg/dl۱۱۸ بوده است. میانگین قند بزاق در کلیه افراد mg/dl۸۱/۰±۲۲/۱ و حداقل سطح گلوکز بزاق mg/dl۳۲۳/۰ و حداکثر آن mg/dl۹۴۷/۴ اندازه‌گیری شده است. ارتباط بین غلظت قند خون و قند بزاق که با ضریب همبستگی اسپیرمن بدست آمده ۲۳/۰ و ضریب همبستگی بین تمام افراد در روز اول ۳۸/۰، روز دوم ۲۹/۰، روز سوم ۰۱/۰ و روز چهارم ۳۷/۰ بوده است،. با توجه به مقادیر بدست آمده ارتباط بین غلظت قند خون و قند بزاق ضعیف است علاوه بر این چون دامنه تغییر غلظت قند خون کم است نمی‌توان از قند بزاق به عنوان نمایه‌ای (اندکسی) برای نمونه‌گیری و ارزیابی قند خون استفاده نمود. نتیجه اینکه نمی‌توان از اندازه‌گیری غلظت قند بزاق به جای غلظت قند خون استفاده نمود.
