مقدمه: 2 سال پس از اجباری شدن افزودن ید به نمک مصرفی خانوارها با ppm40، در سال 1373 غلظت ید ادرار بالاتر از محدودهی طبیعی و گواتر همچنان در ایران در حد آندمیک بود. در این پایش، شیوع گواتر و غلظت ید ادرار 7 سال پس از یددار شدن نمک خانوارهای ایرانی و مصرف مداوم نمک یددار بررسی و با یافتههای سال 1373 مقایسه شد. مواد و روشها: کودکان دبستانی 10-7 سالهی تمام استانها به صورت تصادفی و به روش نمونهگیری خوشهای از آذر ماه 1379 تا خرداد 1380 بررسی شدند. اطلاعات به دست آمده شامل میزان گواتر، غلظت ید ادرار و ید موجود در نمک خانوارها با یافتههای سال 1375 مقایسه شدند. این مقایسه شامل ید موجود در نمک خط تولید نیز بود. حجم تیروئید اندازهگیری شده دانشآموزان به روش اولتراسونوگرافی نیز در مطالعهی کشوری سال 1375 و سال 1380 مقایسه شد. یافتهها: در مطالعهی سال 1380، 33600 نفر و در سال 1375، 36178 نفر بررسی شدند. میزان کلی گواتر به ترتیب 9/13 و 8/53 درصد، گواتر درجهی یک: 11 درصد و 8/44 درصد و گواتر درجهی 2: 9/2 درصد و 9 درصد بود (0001/0P<). در سال 1380 میزان کلی گواتر(TGR) 8/9 درصد بود. میانهی (محدوده) غلظت ید ادرار در سال 1380 در 3329 دانشآموز ارزیابی شده 165 (499-18) میکروگرم در لیتر و در مطالعهی سال 1375 در 2917 فرد مورد بررسی 205 (2300-10) میکروگرم در لیتر بود (0001/0P<). در سال 1380 میانگین±انحراف معیار ید نمکهای خانوار 1/10±7/32 و در سال 1375 معادل ppm 2/10±33 بود (68/0P=). ید نمکهای کارخانه در این دو مطالعه به ترتیب 4/13±2/33 و ppm 2/13±8/33 بود (57/0=P). در مطالعهی سال 1380 و سال 1375 به ترتیب حجم تیروئید در 400 و 396 کودک 10-7 ساله با روش اولتراسونوگرافی بررسی شدکه فقط حجم تیروئید کودکان 7 سالهی کشور در مطالعهی سال 1380 (که احتمالاً تنها گروهی بودند که سابقهی کمبود ید نداشتند) به طور قابل توجهی کوچکتر از کودکان مورد مطالعه در سال 1375 بود. نتیجهگیری: 7 سال پس از یددار شدن نمک، غلظت ید ادرار به میزان مناسب رسیده و شیوع گواتر در کشور ایران به طور واضحی کاهش پیدا کرده است.
Azizi F, Delshad H, Mehran L, Mirmiran P, Sheikholeslam R, Naghavi M, et al . Marked Reduction in Goiter Prevalence and Eventual Normalization of Urinary Iodine Concentrations in Iranian Schoolchildren, 10 Years After Universal Salt Iodination. Iranian Journal of Endocrinology and Metabolism 2008; 10 (3) :191-203 URL: http://ijem.sbmu.ac.ir/article-1-532-fa.html
عزیزی فریدون، دلشاد حسین، مهران لادن، میرمیران پروین، شیخ الاسلام ربابه، نقوی محسن، و همکاران.. کاهش شیوع گواتر و طبیعی شدن ید دفعی ادرار 10 سال پس از مصرف نمک یددار (سومین پایش ملی اختلالهای ناشی از کمبود ید در سال 1380). مجلهي غدد درونريز و متابوليسم ايران. 1387; 10 (3) :191-203